Werkplekbeveiliging
- 7 mei 2023
- 4 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 21 okt
Deze post omvat:
Functievervullers Werkplekbeveiliging en waarschuwingssystemen per type
WUBO
WIBR
WIT
AWA
Mini-AWA
Minimel
Werkzoneschakelaars
Handheldterminal
Beschrijving van de functie
Voor wat betreft de veiligheid wordt de aanwezigheid van werkenden gelijk gesteld met de aanwezigheid van treinverkeer.
Dit betekent, dat er scheiding moet worden aangebracht in ruimte en of tijd:
door uitsluiten van rijwegen als een gebied aan werkenden is toegewezen;
door toepassing van waarschuwingsmiddelen, als aan treinverkeer voorrang wordt gegeven tijdens aanwezigheid van werkenden nabij het spoor.
Werkplekbeveiliging of werkplekbescherming betreft de functie die op basis van de aankondigingen werkers in het spoor waarschuwt, alarmeert en beveiligt. Het is tegenwoordig gebruikelijk te eisen dat werkers in het spoor in een buitendienststelling werken waarbij de werkplek beschermd moet worden tegen treinen die de werkplek niet in mogen rijden, terwijl aan de andere kant werktreinen door middel van beheerste toelating de werkzone in- en uit moeten kunnen rijden.
Werkzaamheden aan of nabij het spoor, met doorgaand treinverkeer, gaan niet samen, dat is tegenwoordig de overheersende mening bij veel spoorwegen. Toenemende frequenties en snelheden van treinen in combinatie met maatschappelijke risicoaversie hebben geleid tot de invoering van werkregimes waarbij baanwerkers en treinverkeer gescheiden zijn - in tijd, in ruimte of door fysieke barrières. Momenteel is in sommige landen (bijvoorbeeld Nederland) werken aan of nabij het spoor alleen toegestaan in buitendienststelling, en zelfs aangrenzende sporen mogen niet in gebruik zijn.
In mei 2018 heeft de IRSE International Technical Committee een overzichtsartikel van werkplekbeschermingsmiddelen en methoden voor spoorwegen gepubliceerd, een uitgebreidere versie van het artikel is beschikbaar in IRSE ITC report 49 on trackworker safety. De focus van dat rapport is heavy rail; veel van de principes zijn ook van toepassing op metro's, maar de aanwezigheid van tunnels en infrastructuur op hoogte voor die systemen brengt bijzondere risico's en problemen met zich mee.
Functionele eisen
Paragraaf 2.7 van de IRSE Fundamental Requirements stelt: The means should be provided for protecting trains, worksites and workers during engineering work. [All types of engineering work are included within this requirement, whether or not they affect the train control system itself]. [This should include facilities for: controlling the access of trains to sections of line where work is taking place or where safety has been reduced as a result of engineering work; ensuring that the section of line is clear of obstructions (engineering vehicles etc) when work is complete and before trains are allowed to run over it; restricting the speed of trains to help protect track workers or because of the condition of the track; and warning trackside workers of the approach of trains].
NEN EN 16704
https://www.nen.nl/nen-en-16704-2-1-2016-en-227893 definieert minimale functionele en niet-functionele eisen voor waarschuwingssystemen (TWS) die worden gebruikt om personen te waarschuwen voor naderende treinen en spoorvoertuigen tijdens hun werkzaamheden op of nabij het spoor. Deze systemen kunnen ook een extra functie hebben die de naderende treinen en spoorvoertuigen kan beïnvloeden.
Het technische systeem voor bescherming van vaste of mobiele werkplekken kan de vorm aannemen van een ATWS (Automatic Track Warning System), een SCWS (Signal Controlled Warning System) of een LOWS (Lookout Operated Warning System). Zie Figuur 3 in NEN EN 16704–2-1:2016
Werkplekbeveiliging bij Metro's
Metro's hebben een aantal kenmerken die het risico voor iedereen die op of rond het spoor werkt mogelijk kunnen vergroten. Enkele van deze kenmerken worden hieronder opgesomd (deze lijst is in dit stadium niet bedoeld om uitputtend te zijn):
aanzienlijke spoorlengten in tunnels, waarvan vele enkelsporig en op oudere metro's vaak met schaarse uitwijkplekken naast de lijn
aanzienlijke stukken verhoogd spoor, wederom vaak met beperkte uitwijkplekken en gevaren bij het werken op hoogte
alignement en baanconstructies die de zichtafstanden beperken
apparatuurruimten met zeer beperkte ruimte en toegang
elektrocutie gevaren zoals 3e rail en laaghangende rijdraden
speciale voorzieningen zoals sluisdeuren en ventilatieapparatuur
GoA3/4-bediening zonder machinist aan de voorkant van de trein of GoA2-bediening met een machinist die mogelijk niet zo oplettend is als zou worden verwacht voor een handmatig bediende trein
in veel gevallen een hoge mate van automatisering die traditionele werkplekbeschermingsmiddelen zoals gebruik van kortsluitlansen niet mogelijk maakt
korte treinopvolging
communicatieproblemen die verband houden met een aantal van de bovenstaande eigenschappen.
Functievervullers
De zwart/wit figuren zijn overgenomen van Bijlage 4 van de Regeling Spoorverkeer.
WUBO
Waarschuwingsinstallatie Uitzichtbelemmerende Objecten
Bestaat uit 2 witte lichten die gaan knipperen als er een trein uit de tegengestelde richting komt. Er zijn versies voor enkel en dubbelspoor.
WIBR
Bron: YouTube, Gouda, Melvin Gerritsen.
Waarschuwings Installatie op BRuggen. Beurtelings boven elkaar knipperende lichten op het moment dat een trein zich in de beveiligde zone bevindt. Op de foto: de twee buitenste sporen.
WIT
Waarschuwing Installatie in Tunnels.
Foto: situatie Schipholtunnel (YouTube: Cabview Holland Dutch Railways)
met rechts twee alternerend knipperende lichten.
Verder kennen we o.a.:
AWA
Mini-AWA
Minimel
Werkzoneschakelaars
Handheldterminal
Links en bronnen:
Via de IRSE Knowledge Base zijn diverse artikelen en rapporten bereikbaar.